|
Raad van Kerken Nijmegen en Omgeving |
|
Kerken in Nijmegen:
|
Albertinumlezingen: De vele gezichten van het kwaad
Albertinumlezingen 2019 – 2020, 2e cyclus, november 2019 De vele gezichten van het kwaadHet kwaad heeft zich in de geschiedenis van de mensheid in vele vormen voorgedaan. Enerzijds zijn er de verschijningsvormen van het kwaad die verband houden met de eindigheid en kwetsbaarheid van de mens: psychisch en lichamelijk lijden, ongevallen, rampen van allerlei aard enzovoort. Men kan hier spreken van natuurlijk kwaad dat onlosmakelijk verbonden is met de condition humaine. Anderzijds zijn er de vormen van het kwaad die mensen elkaar aandoen zoals psychisch en lichamelijk geweld, onderdrukking, bedrog en onrecht. Men kan hier spreken van moreel kwaad. Het kwaad blijkt een weerbarstig thema te zijn, waarbij vele vragen in het vizier komen zoals: wat is de oorsprong van het kwaad? Hoe diep is het kwaad geworteld in de mens? Hoe kan het kwaad zich verspreiden in een samenleving en hoe kan het individu zich daartegen weren? Is de mens zelf verantwoor- delijk voor het kwaad en/of overkomt het hem of haar? Vanuit vier verschillende perspectieven zal een licht worden geworpen op het kwaad: het perspectief van de mythe, de schilderkunst, de literatuur en tenslotte de filosofie. Daarbij zullen verschillende auteurs en denkers aan het woord komen naast mensen uit de praktijk. Mythen van het kwaadDatum: 7 november 2019, 19.30 uur In de oerverhalen van bijna alle volken en culturen speelt de worsteling met het kwaad een prominente rol. Kwaad dat mensen elkaar aandoen, strijd van goden en demonen onderling, opstand tegen goden, straf van goden, natuurgeweld, rampen, epidemieën. In die mythen klinkt vaak al een eerste vorm van reflectie door. In latere tijden wordt die dan verfijnd en verder uitgediept: filosofisch, theologisch, cultuurhistorisch, enzovoort. Met het bijbelse zondevalverhaal als focus wil deze lezing licht werpen op enkele belangrijke hoofdlijnen van het mythische denken en spreken over het kwaad. Gezichten van het kwaad verbeeld Datum: 14 november
2019, 19.30 uur Een paar jaar geleden nam geestelijk verzorger bij de Pompekliniek Marco Luijk het initiatief om een niet-juridische en niet-psychiatrische blik op ingeslotenen mogelijk te maken, namelijk die van een kunstenaar. Als gevolg daarvan verscheen in 2016 het boek Bewaakte ogenblikken. Portretten van longstay tbs’ers van de schilder Henk Hage. In het boek staat een serie portretten waarvoor tbs-ers model hebben gestaan. Ter bescherming van de slachtoffers van deze patiënten en vanwege hun eigen privacy moest hun gezicht onherkenbaar blijven. Het boek is als volgt ingeleid door de schrijver Willem Jan Otten: ‘De paradox van longstayers is dat ze uitentreuren gekend worden – hun doopceel is genadeloos geweest, van hun misdaad is vaak alles tot op de seconde bekend, ze zijn door deskundigen veelal onhandelbaar verklaard, ze staan elk uur van de dag onder toezicht. Maar gezien worden ze niet.’ Marco Luijk voert ons mee. Het thema van het kwaad bij Dostojevski Datum: 21
november 2019, 19.30 uur Dostojevski behandelt thema’s als goed en kwaad niet vanuit religieus standpunt maar vanuit een antropologisch perspectief. Goed en kwaad zijn verwerkt in de daden en gedachten van zijn romanpersonages. Dostojevski verklaart het kwaad enerzijds als gevolg van de menselijke vrijheid, anderzijds als gevolg van sociale of psychische omstandigheden. Hij heeft dit pregnant uitgedrukt in de stelling: ‘Iedereen is schuldig voor alles en allen’. Dit gaat in tegen de optimistische mensvisie die in Dostojevski’s tijd in ideologieën opkwam en die ook thans in het humanisme leeft. Een andere bekende uitspraak in de romans is: ‘Als God niet bestaat is alles geoorloofd’. In deze stelling heeft Dostojevski zich echter vergist, zoals de spreker zal trachten duidelijk te maken. De banaliteit van het kwaad bij Hannah Arendt Datum:
28 november 2019, 19.30 uur De uitdrukking de banaliteit van het kwaad werd door de filosoof Hannah Arendt voor het eerst gebruikt in 1961 in haar verslag van het proces tegen Adolf Eichmann, een van de belangrijkste organisatoren van de Holocaust. Sindsdien is dit een gevleugelde uitspraak geworden bij de bespreking van allerlei vormen van kwaad. Maar wat bedoelde Hannah Arendt eigenlijk met deze uitdrukking? We zullen niet alleen bij haar boek over Eichmann, maar ook bij haar andere werken te rade gaan om een antwoord te zoeken op deze vraag. Op deze wijze hopen we ook tot enige verheldering te komen met betrekking tot het nog altijd duistere onderwerp van het kwaad. Algemene informatie
Albertinumgenootschap (Geplaatst: 2019-10-12) Alle berichten uit 2019Eerdere jaren20182017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 |